Jij zegt het, Connie Palmen

Als een geliefde zelfmoord pleegt, is dat al erg genoeg. Maar als de nabestaanden door de buitenwereld ook nog de schuld krijgen van deze zelfmoord, maakt dat de situatie nog verschrikkelijker. Dit overkwam Ted Hughes, de echtgenoot van Sylvia Plath.

Ted Hughes was een Engelse dichter die in 1956 de Amerikaanse Sylvia Plath tegenkwam. Zij werden stormachtig verliefd en trouwden vier maanden later.

Ted Hughes had grote belangstelling voor de natuur, voor mythes, folklore en geschiedenis, voor esoterische zaken en psychologie en die invloeden kwamen terug in zijn werk. Zijn gedichten spraken de mensen aan en hij kreeg succes. Zijn dichtbundels kregen prijzen en hij werd gevraagd om zijn gedichten voor te dragen.

Sylvia Plath wilde zijn succes evenaren, maar in de eerste jaren lukte dat niet. Haar krampachtige pogingen, met een synoniemenwoordenboek bij de hand, om ‘briljante gedichten’ te schrijven leverden alleen krampachtige gedichten op.

Het stel ging naar Amerika en woonde daar enige jaren, maar pas toen Sylvia voor de eerste keer zwanger was lukte het haar om de vrijheid te vinden zich te uiten. Vanaf dat moment verliepen hun beider carrières steeds beter.

Ted en Sylvia gingen terug naar Engeland en woonden een tijd in Londen, daarna in een cottage in Devon. Dit was vooral iets was Ted wilde, hij wilde de connectie met de natuur, met de geschiedenis en de folklore die hem zo dierbaar was en waarvan hij het idee had dat die hem ontglipte door alle publieke aandacht, herstellen. Sylvia voelde zich daar niet op haar gemak, maar ze stemde toe om te verhuizen.

Toen Ted daarna verliefd werd op een andere vrouw en een verhouding met haar begon, was dit voor Sylvia de druppel. Ze gingen voorlopig uit elkaar, maar het is nooit meer goed gekomen. In 1963 pleegde ze zelfmoord door haar hoofd in de gasoven te steken.  

Ted Hughes en Sylvia Plath
Het huwelijk tussen Ted Hughes en Sylvia Plath is geen gemakkelijk huwelijk geweest en ook niet gemakkelijk te begrijpen. Gedeelde liefde voor woorden en ideeën en worstelen die op papier te zetten bond hen, maar er was veel dat hen scheidde.

Ze was toegewijd en lief, maar vol rancune als de zaken niet gingen zoals zij wilde. Haar boze buien, hysterische uitbarstingen en beklemmende aandachttrekkerij en onverwerkte jeugdtrauma’s stonden bijna lijnrecht tegenover haar vrolijkheid, haar passie en haar vermogen om lief te hebben.
Zij had hem nodig en hij had het nodig dat zij hem nodig had.
Zij plaatste hem op een voetstuk en was razend toen hij eraf viel.

Na haar dood werd Sylvia Plath door de militante feministen op het schild van hun verbitterde frustratie gehesen en vanaf dat moment werd zij gezien als de onderdrukte en de heilige en Ted Hughes als de tegenstander, de onderdrukker en de verrader. De moordenaar.
Dat stigma is altijd aan hem blijven hangen. Het kwam zelfs voor dat tijdens zijn poëzievoordrachten woedende vrouwen ‘Moordenaar, moordenaar’ scandeerden.

Over Sylvia Plath zijn tientallen biografieën geschreven en haar gedichten en haar roman De glazen stolp zijn vele malen herdrukt.
Over Ted Hughes is tot nu toe één biografie uitgekomen, in oktober van dit jaar verschijnt een tweede.

Ted Hughes
Ted Hughes heeft zich niet vaak uitgesproken over zijn huwelijk en over wat hem verweten werd. Hij onderging het en hield daarmee de eer aan zichzelf, hoewel het hem vaak gekwetst moet hebben hoe vreemden én vrienden met zijn herinneringen aan de haal gingen voor hun eigen doeleinden. 

In Boeken met Wim Brands zag ik een interview met Connie Palmen waarin ze uitlegde wat er bij haar onder het verhaal van Ted Hughes en Sylvia lag, het verhaal van Judas, de verrader. Maar wie is hier de verrader? Ted Hughes die een daarna herboren Sylvia Plath heeft verraden door een verhouding met een andere vrouw te beginnen? Of misschien toch Sylvia zelf die Ted heeft verraden door zelfmoord te plegen en hem achter te laten met de zooi die daarna ontstond.

Ik heb eerder het boek De vriendschap van Connie Palmen gelezen en hoewel ik het eerste gedeelte mooi vond, verloor ik halverwege dat boek mijn belangstelling. Daarna heb ik geen andere boeken van Connie Palmen meer gelezen, maar toen ik dit boek zag liggen in de boekhandel, werd mijn aandacht meteen getrokken. Door de mooie uitvoering, de omslag en het onderwerp.

Ik heb er beslist geen spijt van gekregen dat ik dit boek meteen meenam.
Jij zegt het is een schitterende en indrukwekkende roman die je meeneemt in het cadans van Ted Hughes’ verhaal, met een poëtisch en rijk woordgebruik, met beelden en vergelijkingen die je soms de adem benemen. 
Ik vond Jij zegt het een ongelofelijk mooi boek; bijzonder, erudiet en prachtig geschreven. Een boek dat in mijn hoofd bleef hangen nog lang nadat ik het uit had.

Het gezichtspunt van Ted Hughes is misschien ook niet altijd even betrouwbaar, maar het brengt de zaken wel goed in balans en het is bijzonder interessant. Ik wil nu meer lezen van en over Ted Hughes, zijn gedichten zijn namelijk heel mooi. Het mooist zijn de boeken die je laten nadenken en je op het spoor zetten van iets nieuws, in mijn geval de gedichten van Ted Hughes. 
Als ik sterren zou geven, wat ik normaliter niet doe, dan zou Jij zegt het er 5 krijgen.

Uitgegeven in 2015 door uitgeverij Prometheus
Bladzijdes: 263

Reacties

  1. Ben heel benieuwd, en blij met jouw positieve bespreking!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het boek overtrof al mijn verwachtingen, ik vond het echt bijzonder mooi.

      Groetjes,

      Verwijderen
  2. Ik weet weinig van Plath en Hughes, dus het lijkt mij ook een mooi boek. Toevallig las ik net een andere recensie die minder enthousiast was, maar Marc is dan ook net wat meer belezen dan ik :-) http://marc-las.blogspot.nl/2015/09/connie-palmen-jij-zegt-het-amsterdam.html

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Zoveel lezers, zoveel meningen en gelukkig maar, anders zou het erg saai worden.
      Maar wil je nu zeggen dat ik het boek mooi vond omdat ik ook niet zo belezen ben? :-D

      Groetjes,

      Verwijderen
    2. Hahaha dat zou je er uit op kunnen maken hè? Nee, dat bedoel ik niet, ik ga er van uit dat Palmen van voor jou wellicht bekende feiten prachtig in haar boek heeft verwoord :-) Klets ik mij er zo een beetje uit?

      Verwijderen
    3. Haha, heel netjes eruit gered. Maar het stond er zo grappig dat ik het niet kon weerstaan! :-D

      Groetjes,

      Verwijderen
  3. Toevallig weet ik wel vrij veel van Hughes en Plath door mijn studie en nog toevalliger heb ik net The Bell Jar van Plath uitgelezen (bespreking is in de maak). Dat Hughes er zo slecht vanaf is gekomen, lag niet alleen aan de zelfmoord van Plath. Ook Assia Wevill, waarvoor hij Plath verliet, pleegde zelfmoord, in 1969, eveneens door haar hoofd in de gasoven te steken. Ik weet niet of dat ook in het boek staat.
    Zelf heb ik ook ooit De vriendschap gelezen en de tweede helft vond ik net als jij zo slecht dat ik nooit meer de aanvechting heb gehad om nog een Palmen te lezen. Misschien zou dit boek echter wel interessant zijn als tegenhanger voor The Bell Jar.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik denk dat het zeker een goede tegenhanger is. Dit boek is niet per se betrouwbaar in de zin van 'dit is de hele waarheid', maar dat is The bell jar natuurlijk ook niet.
      De andere zelfmoord wordt idd genoemd in het boek.

      Groetjes,

      Verwijderen
    2. Voor de goede orde en om misverstanden te voorkomen: The Bell Jar speelt zich af lang voordat de hoofdpersoon haar toekomstige echtgenoot ontmoet en heeft dus niets met Hughes te maken. Het beschrijft hoe de hoofdpersoon in een psychiatrische kliniek belandt en hoe ze dat ervaart. Niet direct opwekkend, maar wel zeer boeiend en verhelderend.

      Verwijderen
    3. Dat weet ik (ik heb het ook gelezen, al werd mijn sympathie voor Plath er niet bepaald groter door vrees ik), en ik bedoelde ook dat The bell jar vanuit haar persoon is geschreven over haarzelf gaat. Het enige gezichtspunt dat daarna nog is gebruikt, ook tegenover Hughes. Daarom vond ik dit boek zo fijn, de zaken vanuit zijn oogpunt.
      Dus niet zozeer een nieuwe kant over hun relatie, maar wel over haar als persoon.
      Oh, is dit nog duidelijk? Ik geloof dat ik het niet goed uitleg, sorry!!

      Groetjes,

      Verwijderen
  4. The Bell Jar is geschreven tijdens haar huwelijk met Hughes, en bevat het verhaal van haar eerste zelfmoordpoging. In die zin is het natuurlijk wel relevant voor hun relatie.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank voor deze aanvulling, Hella,
      groetjes,

      Verwijderen
    2. Dus misschien toch The Bell Jar binnenkort maar eens lezen, Hella? Voor een completer plaatje, en omdat het boek op zichzelf de moeite waard is, los van die stomme Hughes-Plath-controverse waar ik eerlijk gezegd niks van begrijp en die Palmen hiermee volgens mij nodeloos aanwakkert.

      Verwijderen
    3. Ik denk niet dat Connie Palmen hiermee iets aanwakkert. De kant van Sylvia Plath is al meerdere keren belicht, kijk naar alle biografieen die er over haar geschreven zijn, terwijl er over Ted Hughes nog maar één biografie verschenen is. Dit boek brengt daarin een beetje balans. Ja, het is van zijn kant geschreven, maar het is geen boek dat Sylvia Plath volledig afbrandt.
      Het is gewoon een mooie roman, dat bovenal.
      Heb je het al gelezen? Misschien wel een goed idee, het is (vond ik) echt een schitterend boek.

      Groetjes,

      Verwijderen
    4. "Ik denk niet dat Connie Palmen hiermee iets aanwakkert." Dat proefde ik wel uit de bespreking van Hella, maar dat heb ik dan verkeerd begrepen.
      Dat er van Hughes nog maar één en van Plath verscheidene biografieën zijn verschenen komt natuurlijk omdat Hughes nog maar vrij recentelijk is overleden en Plath meer dan een halve eeuw geleden al.
      Ik heb dit boek nog niet gelezen, maar ben het wel van plan. Voorlopig heb ik echter een koopstop - niet vanwege het geld, maar vanwege de enorme hoeveelheid ongelezen boeken die ik nog heb. Zelfs ik vind het nu de spuigaten uitlopen! Dat is voor het eerst!

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts